Weidevogelbescherming

Weidevogelgroep Altena

De Weidevogelgroep Altena werd in 1998 in het leven geroepen omdat duidelijk werd dat de stand van de weidevogels onder andere door de intensieve landsbouwmethodes in snel tempo achteruitging. In 2023 viert de groep haar 25-jarig jubileum en zijn ze onverminderd nodig om de weidevogels te beschermen.
De groep vrijwilligers die actief is met weidevogelbescherming in de uitgestrekte polders van het Land van Altena is inmiddels uitgegroeid van zes naar ruim honderd enthousiaste mensen. Ze doen dat in negen verschillende groepen, de zogenaamde loopgroepen. Het zoekgebied beslaat ongeveer zeshonderd hectare.

In het veld
Ieder voorjaar zijn de vrijwilligers tussen half maart en eind juni een aantal keren per week op en bij de akkers te vinden op zoek naar legsels van kievit en scholekster. Ze bestuderen het gedrag van de vogels en proberen zo te achterhalen waar er nesten gevonden kunnen worden. Daarna gaan ze de akker op, leggen de gevonden nestjes in mandjes en voeren de locatie van de nesten in met behulp van een speciaal programma, de Boerenlandvogelmonitor.



Ze onderhouden contact met de boeren over de gevonden nesten en zijn present als een boer wil mesten of ploegen om de nestjes in de mandjes zo nodig tijdelijk opzij te leggen. Soms worden er zo ook pullen (jonge kuikens) gevonden en tijdelijk van de akker gehaald om ze weer veilig terug te zetten als de boer klaar is met zijn bewerking. Prachtig om te zien hoe snel de ouders en pullen elkaar weer terugvinden.
Daarnaast speuren de vrijwilligers de weilanden af op zoek naar nesten van grutto's, wulpen en tureluurs. Deze nesten in grasland worden niet in mandjes gelegd, maar de plaats wordt nauwkeurig bepaald, en met de boer worden afspraken gemaakt om het gebied rondom het nest voorlopig niet te maaien. Bij deze grasbroeders gaat er nog wel eens een vrijwilliger mee met een boer op de trekker als hij gaat maaien als ze weten dat er pullen rond moeten lopen. Er zijn al heel wat jonge wulpen en grutto's op deze manier van de maaimachine gered. Omdat al die vrijwilligers zoveel in het veld zijn en goed observeren vinden ze ook nog wel eens een nestje van een akkervogel, zoals van de graspieper en gele kwikstaart, heel bijzonder!



Goede samenwerking
De groep werkt samen met ongeveer 150 agrariërs en loonwerkers. Daarnaast krijgt de groep ondersteuning van het Brabants Landschap. In samenwerking met de regionale gebiedscoördinator zijn er in de loop der jaren een aantal succesvolle projecten tot stand gekomen. Richtte de aandacht zich aanvankelijk op het vinden en beschermen van nesten, later werd duidelijk hoe belangrijk het is zich toe te spitsen op de overlevingskans van kuikens om de soort in stand te houden.

Boeren kunnen bijvoorbeeld een regeling 'Kansen voor de Kievit' met de Agrarische Natuurvereniging Altena Biesbosch (ANV) afsluiten. Daarbij bewerkt de boer zijn perceel pas na 15 mei om na het inzaaien een braakstrook te laten staan waar de opgroeiende kuikens voedsel en een schuilmogelijkheid vinden. Ook worden er langjarige contracten afgesloten voor het zogenaamde 'collectieve weidevogelbeheer'. Grutto, wulp en tureluur kunnen hier in alle rust hun legsels uitbroeden omdat de agrariërs de weilanden in mozaïekbeheer maaien waarbij het gras niet vóór 15 juni gemaaid mag worden.     Er zijn bloemrijke gras- en kruidenranden aangelegd om akkervogels meer broedgelegenheid en schuilmogelijkheid te bieden. Veldleeuweriken, graspiepers en gele kwikstaarten worden steeds vaker gezien. Een zeer belangrijke maatregel is de aanleg van zogenaamde plas-drasweilanden, die op weidevogels een grote aantrekkingskracht hebben.

Veel vrijwilligers zijn al vele jaren lid van de Weidevogelgroep. De negen loopgroepen werken heel plezierig met elkaar samen en binnen de loopgroepen is een vriendschappelijke sfeer. Binnen de groep zijn veel zeer ervaren leden, die nieuwelingen graag op weg helpen met het weidevogelbeschermingswerk. Extra leuk is het als zij jonge mensen voor dit bijzonder mooie en dankbare werk kunnen enthousiasmeren.

   

Een vijfkoppige Werkgroep komt met regelmaat bij elkaar om de taken te verdelen. Het seizoen begint met een startavond op Fort Giessen, waar na een lange winter gezellig wordt bijgepraat. Na de slotavond in september gaan de vrijwilligers ieder jaar weer met een gerust en trots gevoel naar huis omdat er alweer een groot aantal nesten is gevonden en beschermd.

In de maand februari verzorgt de werkgroep speciale gastlessen op basisscholen voor kinderen van de groepen zes, zeven en acht in het Land van Altena. 

Nieuwe vrijwilligers
Nieuwe vrijwilligers zijn altijd welkom. In samenwerking met het Brabants Landschap worden er voor hen speciale cursussen georganiseerd. Tijdens de cursus komen weidevogels, hun levenswijze, het landbouwbedrijf en de werkzaamheden van de boer aan bod.

Resultaten
Hieronder een overzicht van de resultaten van de weidevogelbescherming van de afgelopen tien jaar.



De jaarverslagen staan in het archief Terugblikken.

Voor meer informatie kan men contact opnemen door een mail te sturen naar: altenatuur@gmail.com.